Gayri Safi Milli Hasıla (Gsmh) Ve Ölçümü
Gayri Safi Milli Hasıla (GSMH), bir ülkenin belirli bir dönemde ürettiği mal ve hizmetlerin toplam değerini ifade eden bir ekonomik göstergedir. GSMH, bir ülkenin ekonomik büyüklüğünü ölçmek ve karşılaştırmak için kullanılan en önemli göstergelerden biridir. Bu yazıda, GSMH’nin ne olduğunu, nasıl ölçüldüğünü ve Türkiye’deki GSMH’nin durumunu ele alacağım.
GSMH, bir ülkenin ekonomik aktivitelerinin bir göstergesi olarak kabul edilir. Bir ülkenin GSMH’si, o ülkede üretilen mal ve hizmetlerin toplam değerini yansıtır. Bu mal ve hizmetler, tarım, sanayi, hizmet sektörü gibi farklı sektörlerde üretilebilir. GSMH, bir ülkenin ekonomik büyüklüğünü ve refah düzeyini ölçmek için kullanılır.
GSMH’nin ölçümü, genellikle bir yıl veya bir çeyreklik dönem baz alınarak yapılır. Bu ölçüm, üretim yöntemi, gelir yöntemi ve harcama yöntemi olmak üzere üç farklı yöntemle gerçekleştirilebilir. Üretim yöntemi, bir ülkenin üretim sektörlerindeki toplam katma değeri hesaplar. Gelir yöntemi, bir ülkenin faktör gelirlerini (ücretler, kârlar, faizler vb.) toplayarak GSMH’yi hesaplar. Harcama yöntemi ise, bir ülkenin tüketim, yatırım, devlet harcamaları ve net ihracatını dikkate alarak GSMH’yi hesaplar.
Türkiye’de GSMH’nin ölçümü Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından gerçekleştirilir. TÜİK, üretim yöntemini kullanarak Türkiye’nin GSMH’sini hesaplar. Türkiye’de GSMH’nin büyüklüğü, tarım, sanayi ve hizmet sektörlerinin katma değerlerinin toplamından elde edilir. TÜİK, ayrıca gelir yöntemini de kullanarak Türkiye’nin GSMH’sini hesaplar ve bu iki yöntemden elde edilen sonuçları karşılaştırarak doğruluk kontrolü yapar.
Türkiye’nin GSMH’si, son yıllarda önemli bir büyüme kaydetmiştir. 2000’li yılların başından itibaren Türkiye ekonomisi hızlı bir şekilde büyümüş ve GSMH’de önemli artışlar yaşanmıştır. Bu büyüme, özellikle hizmet sektörü ve inşaat sektöründeki gelişmelerle desteklenmiştir. Türkiye’nin GSMH’si, 2020 yılında Covid-19 pandemisi nedeniyle biraz düşüş göstermiş olsa da, hızlı bir toparlanma süreci yaşamıştır.
GSMH’nin ölçümü, bir ülkenin ekonomik büyüklüğünü ve refah düzeyini anlamak için önemlidir. Ancak, GSMH’nin tek başına yeterli bir gösterge olmadığı da unutulmamalıdır. GSMH, bir ülkenin ekonomik aktivitelerini ölçerken, sosyal faktörleri, gelir dağılımını, çevresel etkileri ve diğer önemli faktörleri dikkate almaz. Bu nedenle, GSMH’nin yanı sıra diğer ekonomik ve sosyal göstergelerin de kullanılması önemlidir.
Sonuç olarak, GSMH, bir ülkenin ekonomik büyüklüğünü ve refah düzeyini ölçmek için kullanılan önemli bir göstergedir. Türkiye’de GSMH’nin ölçümü TÜİK tarafından gerçekleştirilir ve son yıllarda önemli bir büyüme kaydetmiştir. Ancak, GSMH’nin tek başına yeterli bir gösterge olmadığı unutulmamalıdır ve diğer ekonomik ve sosyal göstergelerle birlikte değerlendirilmelidir.
